inspectie per dakvlak

staat dekking

De “restauratiebehoefte” van leien daken is gebaseerd op de periode waarna overgegaan moet worden tot het vervangen van de dekking, ofwel de verwachte resterende levensduur van de dekking.

Vanaf het moment van aanbrengen staan de leien bloot aan de inwerking van het weer en eventuele luchtvervuiling. Hierdoor worden zij langzaam steeds zachter en schilferig, waarbij ook scheurvorming kan optreden. De mineralogische samenstelling van de lei in kwestie is hierbij de belangrijkste factor. Zo worden bij voorbeeld leien met veel kalk sneller zacht dan leien zonder kalk.

De staat waarin de leien zich bevinden wordt per dakvlak vastgesteld door een visuele inspectie van de dekking, aangevuld met het bekloppen van de leien met een stomp steenbeiteltje. Zodoende wordt een goede indruk verkregen van de hardheid van het materiaal, die de belangrijkste graadmeter is voor de staat van de lei, en van de staat van de dekking als geheel, waarbij onder andere de hoeveelheid reparatieleien en de staat van de leihaken of -nagels wordt betrokken.

Een dekking met spijkerharde leien, zonder reparatieleien en met gave bevestigingsmiddelen verkeert in “goede staat” en heeft daardoor geen restauratiebehoefte. Dergelijke dekkingen kunnen wellicht nog 40 jaar dienst doen.

Daarentegen kan een dekking bestaan uit overwegend zachte leien, met veel reparatieleien en slechte bevestigingsmiddelen. Een dergelijke dekking verkeert dan in “slechte staat” en heeft dan een hoge restauratiebehoefte: de leien zijn dan “op”. Dat betekent dat binnen zo kort mogelijke tijd (kan 1 tot 2 jaar zijn) overgegaan moet worden tot de vervanging van de dekking. Dat kan gelden voor alle dakvlakken, of voor één of een paar.

In geval van “geen” of “hoge” restauratiebehoefte bestaat er geen twijfel over het lot van de dekking. Maar in geval van een “matige” restauratiebehoefte, gebaseerd op een “matige staat” van de dekking ontstaat de behoefte naar inzicht in de verwachte resterende levensduur.

resterende levensduur

veroudering

goede staat

geen restauratiebehoefte

slechte staat

hoge restauratiebehoefte

matige restauratiebehoefte

In dit geval wordt een aanvullend petrografisch onderzoek uitgevoerd aan een aantal leien uit de dekking, bij voorkeur uit verschillende dakvlakken. De hiervoor benodigde monsters worden met een metaalzaagje van de beoogde dakleien gezaagd, waardoor de dekking compleet en functioneel blijft.

Uit dit microscopische onderzoek blijkt de mineralogische samenstelling en de interne structuur van de monsters, waaronder degradatieverschijnselen, waarvan de “delaminatie” de belangrijkste is. Dit is het onthechten van de leilaagjes, die als het ware de bladzijden van een boek vormen. Ten gevolge van de veroudering van de leien treedt delaminatie op, waardoor zij gaandeweg zacht worden. Dit is een zich versterkend proces, waardoor eenmaal zacht wordende leien steeds sneller nog zachter worden.

Uiteindelijk resulteert dit onderzoek, in combinatie met de waarnemingen op het dak,  in de verwachte resterende levensduur van een dekking in “matige” staat.

Omdat de opname van de staat van de leien per dakvlak wordt uitgevoerd en beoordeeld, resulteert dit, samen met het petrografische onderzoek, in een mogelijke fasering van de vervanging van dekkingen in “matige” staat.

fasering vervanging